«Να είστε ρεαλιστές, να ζητάτε το αδύνατο» («Soyez realistes, demandez l' impossible»)

γράφει ο Ανδρέας Δάνος

Είναι ένα από τα διασημότερα και ωραιότερα συνθήματα του Μάη του ’68 στο Παρίσι. Μια υπέροχη «παραδοξολογία» όπως και πολλά άλλα συνθήματα των εξεγερμένων. Δεν αρκεί όμως να το νοσταλγούμε, πρέπει και να το αναστήσουμε! Και να γιατί:

«Ρεαλισμός» σήμερα είναι να καταλάβουμε, να πειστούμε, πέρα από κάθε αμφιβολία, εφησυχασμό ή στρουθοκαμηλισμό, ότι η συνέχεια της ζωής στον πλανήτη Γη είναι σε κίνδυνο:

- από τους πολέμους

- από την  ανθρωπογενή εξάντληση της τροφής, κυρίως από τη διάβρωση και την κατάχρηση των χημικών - με συνέπεια τη ραγδαία μείωση των καλλιεργήσιμων εδαφών
- από την υπερθέρμανση του πλανήτη
- από τη μόλυνση και ρύπανση πάσης φύσεως
- από την εγκληματικότητα που γεννάει το σύστημα
- από την πλήξη, την ασχήμια, τη βαρβαρότητα κλπ.

 

Όλα αυτά έχουν ένα κοινό παρονομαστή: τον όψιμο καπιταλισμό που περνάει την κλιμακτήριο: Νιώθει πως έρχεται το τέλος του και αγωνίζεται -με τη λύσσα της απόγνωσης- να το αποτρέψει: π.χ.ο Τραμπ στρέφεται κατά των «δικών του» Ευρωπαίων (στην Ιρανική κρίση και όχι μόνο) και δε διστάζει να διακινδυνεύσει ένα ολοκαύτωμα στη Μέση Ανατολή -ίσως και σ' όλο τον πλανήτη- για τα πετρέλαια όπως κι ο Μπους Τζούνιορ, οι δύο υπερδυνάμεις, ΗΠΑ και Κίνα, αλληλοτρώγονται  άγρια, ο Βορράς εξοντώνει τους λαούς του Νότου για να λεηλατήσει τους πόρους του (π.χ. Ιράκ, Υεμένη, Σουδάν, Κονγκό, κλπ. κλπ.) και να ξεζουμίσει τους εργάτες του, άντρες, γυναίκες, εφήβους/ες ακόμα και μικρά παιδιά που δεν ξέρουν τι θα πει παιχνίδι, γιατί δουλεύουνε κι αυτά ωράρια εξοντωτικά για ένα κομμάτι ψωμί!

Μια άγρια φαγωμάρα των θηρίων για τους λίγους πόρους που έχουν απομείνει. 

Ωστόσο τη νύφη δεν την πληρώνουν μόνο οι φτωχοί του τρίτου κόσμου αλλά -λιγότερο βέβαια- κι οι εργαζόμενοι του πρώτου κόσμου με τη λιτότητα και τα άλλα μέτρα που καταργούν κατακτήσεις αιώνων.

«Αδύνατο» λοιπόν  είναι να οικοδομηθεί ένας κόσμος ειρήνης, αλληλεγγύης, κοινωνικής δικαιοσύνης, ομορφιάς (όχι πολιτισμού τύπου eurovision ή ποδοσφαιρικού «όπιου» π.χ.), ένας κόσμος υγείας και χαράς όχι της «γκλαμουριάς» και των χρυσοπληρωμένων «απολαύσεων» κλπ., με δυο λόγια ένας κόσμος που θα αποτελείται από λαούς που ελέγχουν και ορίζουν τη μοίρα τους οι ίδιοι, όχι οι εκπρόσωποι των ελίτ και των συμφερόντων τους.

Ισχυρίζομαι ότι είναι «αδύνατο» να δημιουργηθεί ένας τέτοιος κόσμος μόνο όσο υπάρχει καπιταλισμός. Γιατί ο καπιταλισμός δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αύξηση του παραγόμενου πλούτου (*1), δηλαδή χωρίς κατανάλωση, αλλά αυτό έχει αποδειχτεί ολοφάνερα πια εντελώς ανέφικτο σ’ ένα πλανήτη με πόρους που ήδη εξαντλούνται ταχύτατα (*2)  κι είναι τρομακτικά κοντά σ’ ένα  εφιαλτικό τέλος.

Η λιτότητα λοιπόν που έχουν επιβάλει δεν είναι για όλους. Είναι για τα 2/3, τα 3/4, τα 4/5  ή τελικά το 99% - δηλαδή για τους πολλούς. Η ελίτ θα ζήσει λίγο παραπάνω! Οι υπόλοιποι είναι αναλώσιμοι: Νέοι, γέροι, παιδιά θα έχουν έναν αργό θάνατο από πείνα ή/και τη δίψα ή την έλλειψη στοιχειωδών φαρμάκων για ιάσιμες ασθένειες, όπως ήδη γίνεται σήμερα σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη. Ή, οι πιο τυχεροί, θα 'χουν ένα γρήγορο θάνατο στον πόλεμο

Παρόλα αυτά, οι λαοί έχουν κάθε λόγο να αγωνιστούν για τη λιτότητα αλλά για μια άλλη λιτότητα. Αυτή η επιθυμητή λιτότητα θα εξοικονομεί τους μη ανανεώσιμους πόρους (ορυκτά καύσιμα, μέταλλα κλπ.) ενώ αντίθετα θα αναπτύσσει απεριόριστα τους ανανεώσιμους πόρους (ενέργεια, καλλιεργήσιμα εδάφη, ανακυκλώσιμα προϊόντα κλπ.)

Η παραγωγή αυτών των προϊόντων της εναλλακτικής και θεάρεστης αυτής λιτότητας θα πρέπει να αποκεντρώνεται - όπως ήδη συμβαίνει στη Γερμανία π.χ. όπου η ανανεώσιμη ενέργεια βρίσκεται στα χέρια δήμων και συνεταιρισμών και όχι στα χέρια των μεγάλων εταιριών. Αυτές βάζουν τα κέρδη πάνω απ’ τους ανθρώπους κι έχουν την κύρια ευθύνη για το εξοργιστικό φαινόμενο να γίνονται συνεχώς οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι (*3) χάρη στην απεχθή λιτότητα.

Αντίθετα, η επιθυμητή λιτότητα συμφέρει σε όλους, πλούσιους και φτωχούς, αφού εξασφαλίζει ένα περιβάλλον βιώσιμο/ αειφόρο και επομένως μιας κοινωνικής ειρήνης επιθυμητής σε όλους πλην των ελάχιστων οπαδών του «Κοινωνικού  Δαρβινισμού» (*4). 

Μόνο έτσι πιστεύω θα εξασφαλιστεί η συνέχιση της ζωής στον πολύπαθο αλλά μοναδικό πλανήτη Γη, μιας ζωής που θα αξίζει να τη ζει κανείς, μιας ζωής που θα κάνει πραγματικότητα  τη διεκδίκηση του αδύνατου δικαιώνοντας την αξέχαστη  εξέγερση του Μάη του ’68!

  

Συμπέρασμα:  

Να είμαστε ρεαλιστές, να ζητάμε το αδύνατο!

Σημειώσεις

1. Σύμφωνα με τον Μαρξ, ο καπιταλισμός μοιάζει μ’ ένα υποζύγιο που -για να τρέξει- πρέπει να το χτυπάς αδιάκοπα μ’ ένα μαστίγιο. Πρόκειται για την πρώϊμη μορφή της σύγχρονης «θεωρίας του ποδήλατου». Και οι δυο εικόνες παραπέμπουν στο ίδιο γεγονός: Χωρίς αύξηση δεν υπάρχει καπιταλισμός (στην Ελλάδα μόνο, την αύξηση, κακώς, τη λέμε ανάπτυξη.

2. Σε μια μελέτη που παρουσίασε το BBC το 2012 για την εξάντληση των πόρων του πλανήτη εμφανίζονται συγκλονιστικά στοιχεία μεταξύ των οποίων το πιο τρομακτικό είναι η εξαφάνιση των καλλιεργήσιμων εδαφών μετά από 69 (-6) χρόνια!  Αν συνεχίσουμε, εννοείται, τις σημερινές πολιτικές (χημική γεωργία, ελλιπέστατη αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου κλπ.)

3. Μπορεί ο αναγνώστης να βρει στοιχεία – εφιαλτικά στοιχεία - στο site της εξαιρετικά έγκυρης βρετανικής οργάνωσης Oxfam που ιδρύθηκε το '42 σαν ομοσπονδία 18 οργανώσεων για τη σωτηρία του λαού από την πείνα.

4. Θεωρία που προσπαθεί να επεκτείνει τη θεωρία του Δαρβίνου για τη φυσική επιλογή (των καλύτερων) στις κοινωνίες των ανθρώπων.