Κάτω Ελληνικό: Oι κοινωνικές αδικίες

γράφει ο Ανδρέας Δάνος *

Κάτω Ελληνικό: Προσφυγικός οικισμός που ιδρύθηκε το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1920 (μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή) σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης.

 

Mε βάση παραχωρητήρια της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και του υπουργείου Γεωργίας απέκτησε κάθε οικογένεια έναν κλήρο 2,5 στρεμμάτων. Το 1938 κατασκευάστηκε εκεί το αεροδρόμιο της Αθήνας μετά τις σχετικές απαλλοτριώσεις.

Στην Κατοχή βομβαρδίστηκε και ένα μεγάλο μέρος του εγκαταλείφθηκε. Το 1956 άλλο ένα τμημα τού Κάτω Ελληνικού κατεδαφίστηκε για την επέκταση του αεροδιαδρόμου. Ό,τι απέμεινε εκατέρωθεν του αεροδρομίου αποτελεί σήμερα το Κάτω και το Άνω Ελληνικό, που για πολλά χρόνια ήταν υποβαθμισμένες περιοχές λόγω του αφόρητου θορύβου και του καυσαερίου των αεροπλάνων. Εύλογα λοιπόν διεκδικούσαμε τότε τη μεταφορά του αεροδρομίου σε άλλη θέση, χωρίς να μπορούμε να φανταστούμε ότι αυτό που θα ακολουθούσε, αν η διεκδίκησή μας γινόταν πραγματικότητα (1), θα ήταν ένα πολύ χειρότερο κακό: Η έξωση ή η απειλή της έξωσης από τα νέα πάτρια εδάφη. Πώς; Με τη φορολογία της ακίνητης περιουσίας, άλλοτε ΕΤΑΚ και ΦΑΠ, σήμερα ΕΝΦΙΑ.

Μετά τη μεταφορά του αεροδρομίου στα Σπάτα, ακολούθησε υπερβολική αύξηση αντικειμενικών αξιών στο Κάτω Ελληνικό και απίστευτες αλλεπάλληλες αυξήσεις των συντελεστών φόρου και των κλιμάκων φόρου ακίνητης περιουσίας, με αποτέλεσμα την πέρα από κάθε λογική, αλλά και κάθε νομιμότητα, επιβολή παράλογων φόρων στα οικόπεδα που δόθηκαν στους Μικρασιάτες γονείς και παππούδες μας -μεγάλα ως αστικά, μικρά ως αγροτικά-, που πάντως δεν αποδίδουν κανένα εισόδημα, εκτός φυσικά αν γίνουν πολυκατοικίες, κάτι που σήμερα αποκλείεται τόσο από οικονομική άποψη (αγορά ακινήτων στο ναδίρ) όσο και από πολιτισμική (διατηρητέα).

Αλλά, για να μη θεωρηθεί ότι μιλάω γενικά κι αόριστα, θα αναφερθώ σε συγκεκριμένη περίπτωση γείτονά μου, από τα πιο σοβαρά θύματα αυτής της άγριας φοροεπιδρομής που οδηγεί και αυτόν στην έξωση, όπως έχει ήδη οδηγήσει άλλους και ίσως μας οδηγήσει εκεί όλους τους παλιούς.

Συγκεκριμένο παράδειγμα

Φόροι για την ίδια πάντα αντικειμενική αξία οικοπέδου 2.500 τ.μ., κληρονομημένη όπως ακριβώς διανεμήθηκε το 1928, δίχως νεότερες επεμβάσεις:

• ΕΤΑΚ 2008: 3.000 ευρώ
• ΕΤΑΚ 2009+ “Έκτακτη” εισφορά: 18.000 ευρώ
• ΦΑΠ 2010 (ενσωματ. εκτ. εισφ): 28.000 ευρώ
• ΦΑΠ 2011: 28.000 ευρώ
• ΦΑΠ 2012: 28.000 ευρώ
• ΦΑΠ 2013: 28.000 ευρώ
• ΕΝΦΙΑ 2014: 35.000 ευρώ
• ΕΝΦΙΑ 2015: 35.000 ευρώ
• ΕΝΦΙΑ 2016: 35.000 ευρώ
• ΕΝΦΙΑ 2017: το πιθανότερο >35.000 ευρώ
  

(γραπτή τεκμηρίωση των ανωτέρω στοιχείων διαθέσιμη)

Το μοναδικό πραγματικό εισόδημα

Τα 5 και πλέον τελευταία χρόνια είναι άνεργος λόγω της κρίσης που χτύπησε θανάσιμα τον χώρο της οικοδομικής δραστηριότητας, στον οποίο δούλευε ως επιστήμονας. Από το 2014 και εξής παίρνει σύνταξη 15.000 ευρώ τον χρόνο που βαίνει μειούμενη. Η σύζυγος, επίσης επιστήμονας και επίσης υποαπασχολούμενη, επωμίζεται τα προς το ζην. Συντηρούν τετραμελή οικογένεια (δύο παιδιά στην εφηβεία). Αλλά πώς ο πατέρας θα πληρώνει 35.000 ευρώ ΕΝΦΙΑ με εισόδημα 15.000; Δεν είναι αυτός ένας έμμεσος, αλλά σαφέστατος εξαναγκασμός σε βίαιη εκτόπιση;

Πού είναι η κοινωνική δικαιοσύνη, η ενσωματωμένη στο DNA της Αριστεράς, όπως μας αρέσει να λέμε; Η αδικία γίνεται ακόμα πιο κραυγαλέα αν προσθέσει κανείς το ότι η οικογένεια αυτή αντιμετωπίζει τη γειτονιά και επομένως και το ακίνητό της με την ευαισθησία και την αγάπη του πολιτισμένου ανθρώπου, με σεβασμό στην Ιστορία της γειτονιάς, μιας γειτονιάς που θα έπρεπε, σύμφωνα με τους επιστήμονες του χώρου (πολεοδόμοι κ.λπ.), να είχε κηρυχθεί ολόκληρη διατηρητέα (2). Μια οικογένεια που φρόντισε να διατηρήσει, δηλαδή να σώσει, το σπίτι της δεκαετίας του 1920 -το σπίτι των προγόνων- με πολύχρονη προσωπική χειρωνακτική εργασία λόγω ανέχειας (πόσοι επιστήμονες θα το έκαναν αυτό;), αλλά και με τη γνώση και την αγάπη του ανθρώπου που αγαπάει τη δουλειά του, αγαπάει την Ιστορία, δηλαδή τις ρίζες του, τους ανθρώπους και, σε τελική ανάλυση, τη ζωή.

Κι αυτό την ίδια στιγμή που “άλλοι”, προσγειωμένοι στον «πολιτισμό» του πλούτου, του κέρδους και της βαρβαρότητας, φρόντισαν να κατεδαφίσουν νύχτα -παράνομα εννοείται- ακίνητα δίπλα μας, της δεκαετίας του ’20 και του ’30 επίσης, και μάλιστα κηρυγμένα διατηρητέα ή υπό κήρυξη από το ΥΠΕΚΑ ή/και το ΥΠΠΟ!

Δεν είναι άδικο οι πολιτισμένοι και νόμιμοι να δέχονται την τιμωρία αντί της ευγνωμοσύνης της Πολιτείας, την ίδια στιγμή που οι “άλλοι’’ επιβραβεύονται με το χρήμα και τη δόξα του «επενδυτή» και του συντελεστή της «ανάπτυξης»; Εν όψει μάλιστα και της επένδυσης του Ελληνικού, που πιθανότατα θα εκτοξεύσει ακόμα πιο ψηλά τις αντικειμενικές αξίες. Και δεν είναι άδικο οι πλούσιοι που εισβάλλουν στη γειτονιά, αγοράζοντας από κείνους που συχνά εξαναγκάζονται, σε καθεστώς απόγνωσης, να αποχωριστούν τις εστίες τους να εκτοπίζουν σιγά-σιγά αυτούς που κατάγονται από τους πρόσφυγες που δημιούργησαν από το τίποτα αυτή τη θαυμάσια, μέχρι πρότινος ξεχασμένη γειτονιά, την κατοίκησαν μέσα από πολέμους, απαλλοτριώσεις, εγκατάλειψη, όμως με τον τρόπο εκείνο του θαυμαστού πολιτισμού που έφεραν από τις «χαμένες πατρίδες»;

Πρόταση

Δεν περιμένω από την αριστερή κυβέρνηση τίποτα λιγότερο από το να σκύψει σοβαρά πάνω στην περίπτωση αυτή και να βρει μια λύση που να συνάδει και με το σύνταγμα (3) αλλά και με την ιδιαίτερη κοινωνική φυσιογνωμία της Αριστεράς, μια φυσιογνωμία -θέλω να πιστεύω- κοινωνικής δικαιοσύνης και πολιτισμού. Να προσθέσει λοιπόν στις παραμέτρους που χρησιμοποιεί για τον υπολογισμό του φόρου ακινήτων:

1) Το πραγματικό εισόδημα και όχι φανταστικές αξίες.

2) Την παλαιότητα της εγκατάστασης των ανιόντων του φορολογουμένου στο ακίνητο!

Εννοείται πως η περίπτωση του γείτονά μου είναι από τις πιο σοβαρές, αλλά καθόλου η μοναδική, ίσως ούτε και η χειρότερη. Πιθανότατα υπάρχουν και χειρότερα που δεν τα ξέρω από πρώτο χέρι. (4)

Οπωσδήποτε όμως το ζήτημα αφορά ελάχιστους, αφού οι περισσότεροι έχουν πεθάνει και πολλοί κληρονόμοι έχουν εξωθηθεί είτε να πουλήσουν είτε να δώσουν αντιπαροχή τα ακίνητά τους τότε που υπήρχε ακόμα ζήτηση. Γι’ αυτό τον λόγο και το δημοσιονομικό κόστος θα είναι αμελητέο. Αλλά η κυβέρνηση θα έχει στείλει ένα μήνυμα: Ένα «δείγμα γραφής» κοινωνικής ευαισθησίας και πολιτισμού.

Σημειώσεις:

1. Μοναδική εξαίρεση, κάποιες σοφές γιαγιάδες, μεταξύ των οποίων και η μητέρα μου, που φοβόταν ότι άμα φύγει το αεροδρόμιο θα εισβάλουν ακάθεκτες οι πολυκατοικίες. Ποιος τις άκουγε όμως; Το ίδιο και η δική μου γιαγιά: Είχε ζητήσει από τους μαθητές της να γράψουν έκθεση «Υπέρ ή κατά του αεροδρομίου» (δεν είχε ακόμη κατασκευαστεί) και, την άλλη μέρα, τους είπε: «Όσοι κι όσες γράψατε υπέρ θα έρθει μια μέρα που θα το μετανιώσετε!». Μετανιώσαμε πραγματικά. Και γιατί θέλαμε να έρθει, και γιατί, αργότερα, θέλαμε να φύγει!

2. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει δείξει ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ) που οργάνωσε την Κυριακή, 21.5.17 περίπατο γνωριμίας της γειτονιάς του Κάτω Ελληνικού, καθώς και η δρ Βάσω Ρούσση, που η διατριβή της αφορούσε την αρχιτεκτονική του Μεσοπολέμου, οι αρχιτέκτονες/ πολεοδόμοι Μαρία Μαντουβάλου και Ελένη Πορτάλιου, και οι δύο καθηγήτριες του ΕΜΠ κ.λπ.

3. Aπό τη στιγμή που το κράτος φορολογεί φανταστικό εισόδημα, παραβιάζει το σύνταγμα. Αφού, σύμφωνα με το άρθρο 4, παρ. 5 του συντάγματος: «Oι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους».

4. Ακούω, π.χ., για παρόμοια περίπτωση υπερήλικα καθηγητή πανεπιστημίου, μελετητή, μεταξύ άλλων, της Ιστορίας των Μικρασιατών που εγκαταστάθηκαν και δημιούργησαν την περιοχή αυτή, κάτοικο ίδιας έκτασης και χαρακτηριστικών ακινήτου στο Κάτω Ελληνικό, ο οποίος βρίσκεται σε απόγνωση, αφού, αν και έχει μεταβιβάσει με γονική παροχή στα δύο ενήλικα παιδιά του το οικογενειακό τους ακίνητο, δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τον υπέρογκο κάθε χρόνο συνεχώς επιβαλλόμενο ΕΝΦΙΑ επί μιας παντελώς απρόσοδης ακίνητης περιουσίας, βασισμένο σε εξωπραγματικές αξίες γης!

* αρχιτέκτονας και πολίτης του Κάτω Ελληνικού

η Αυγή