Οι βαθμοί και τα παιδιά (μέρος δεύτερο)

γράφει η Νάση Πετριτσοπούλου * 

Σιγά που τελείωσα με

 το θέμα των βαθμών!

Έχω πολλά ακόμα να πω και μακάρι να σε άκουγα να αντιπαραθέτεις τα επιχειρήματά σου αυτή τη στιγμή που γράφω.

Πόσο πιο ενδιαφέρον θα ήταν! Στη συνέχεια του «Οι βαθμοί και τα παιδιά» έχω να προσθέσω ακόμα:

Ο βαθμός ή η λεκτική αξιολόγηση μπορούν κάλλιστα να χαρακτηρίσουν την προσπάθεια μιας συγκεκριμένης στιγμής, χωρίς να πληγώσουν την αυτοεικόνα του παιδιού, ειδικά όταν προσφέρονται με σεβασμό, δηλαδή με πνεύμα κατανόησης και αποδοχής των ιδιαίτερων αδυναμιών και χαρισμάτων του.
 
Φωτογραφίζουν ένα απομονωμένο γεγονός της μαθησιακής διαδικασίας, ανατροφοδοτούν με χρήσιμες πληροφορίες δάσκαλο και μαθητή, γίνονται αφορμή συζήτησης και επανασχεδιασμού της διδακτικής πράξης. Μέχρι εκεί.

Ένα παιδί οχτώ, εννιά, δέκα κι έντεκα χρονών έχει άπειρα εν δυνάμει στοιχεία που ακόμα δεν έχουν εκδηλωθεί και μορφοποιηθεί σε αναγνωρίσιμες ικανότητες. Το ζητούμενο λοιπόν σε αυτές τις ηλικίες είναι να ενθαρρυνθεί αρκετά, ώστε να εκδηλώσει και να καλλιεργήσει τις δυνατότητες που διαθέτει, συχνά κόντρα σε αντιξοότητες που γεννάει ο κοινωνικός του περίγυρος, το σχολείο και η οικογένεια.

( Ή μήπως νομίζουμε ότι έχουμε πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα και μπορούμε να πούμε με σιγουριά πως ό,τι κάνουμε «προωθεί την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του»;)

Το πρόβλημα δημιουργείται όταν αξιολογούμε το σύνολο μιας διαδρομής με τρόπο αμετάκλητο και κατηγορηματικό (βαθμός ή γράμμα) και μάλιστα στη βάση της αναπόφευκτης σύγκρισης με τους υπόλοιπους συμμαθητές του! Μια κρίση-σύγκριση, την οποία καλείται μετά να σηκώσει ο μαθητής σαν σταυρό μαρτυρίου στην τάξη, στο σύνολο του σχολικού περιβάλλοντος, αλλά -ας μη γελιόμαστε- και στην οικογένειά του.

Μιλάω μόνο για τους αδύναμους μαθητές;

Όχι βέβαια! Δεν υπάρχει βαθμολογία που να μην εμπεριέχει ένα είδος τιμήματος. Για τον άριστο είναι το άγχος να παραμείνει ψηλά, η σύγχυση του ποιος είναι με το τι καταφέρνει (ως τότε), η ατέρμονη προσπάθεια για μια τελειότητα που πρέπει συνεχώς να αποδεικνύει στο περιβάλλον του.

Είναι ο σταυρός του ατσαλάκωτου, καλόβολου, υπάκουου παιδιού, που βγάζει ασπροπρόσωπο τον γονιδιακό του δημιουργό και που χρεώνει δια βίου τον ψυχισμό του με την εμμονή της πρωτιάς.

Στον μέτριο μαθητή αντιστοιχεί το πακέτο: «Μπορείς και καλύτερα, αν προσπαθήσεις περισσότερο» Μια συνεχής διαπραγμάτευση στη βάση του δούναι και λαβείν, όπου συχνά, σε τραγελαφικά οικογενειακά δράματα ανταλλάσσονται ποδήλατα, ηλεκτρονικά παιχνίδια, πανάκριβα κινητά, tablets, αλλά και δικαιώματα, με καλούς βαθμούς και επιδόσεις… (Σε αυτήν την εκπληκτική σύλληψη-τακτική άλλη φορά να θυμηθώ να επανέλθω.)

Για τους λοιπούς και άτυχους νέους (από αυτήν την άποψη) ας μη μιλήσω. Τόσοι συνειρμοί μας έρχονται στο μυαλό ήδη κι όλοι παραπέμπουν στη σκιά της γωνίας και του περιθωρίου.

Η χειραγώγηση, ως τρόπος ενθάρρυνσης της επιθυμητής συμπεριφοράς και αποθάρρυνσης της ανεπιθύμητης μπορεί φυσικά να λειτουργήσει σε ένα μέρος του μαθητικού πληθυσμού, αλλά κοιτάξτε λίγο πώς άρχισα ήδη να εκφράζομαι… Παιδιά-αντικείμενα ελέγχου, ποντίκι-τυράκι-μαστίγιο. Μας αρέσει;

Δε λέω, όλα με κάποιον τρόπο αποτελούν μέσα χειραγώγησης: Το χαμόγελο, η φιλοφρόνηση, η προειδοποίηση, η συζήτηση, η υπενθύμιση των ορίων, η αγνόηση, η δυσαρέσκεια…

Υπάρχει, ωστόσο κάτι -τόσο δα- που αλλάζει εντελώς τη σχέση ενήλικα-παιδιού κι αυτό δεν είναι άλλο από τη συνειδητή μας επιλογή να το σεβόμαστε ως μια αυτοτελή προσωπικότητα, κάτι που αντιφάσκει με οποιουδήποτε είδους σύγκριση.

Σε μια τέτοια σχέση οι βαθμοί είναι άχρηστοι. Για την ακρίβεια, χειρότεροι από άχρηστοι. Είναι επιζήμιοι, γιατί επιβάλλουν την ισοπέδωση και την υποκρισία του «είμαστε όλοι ίδιοι» Ποιος τους χρειάζεται τότε;

Εδώ σε θέλω!

* η Νάση Πετριτσοπούλου
είναι εκπαιδευτικός








Πηγή: www.sinergasia.gr