Υδρογονάνθρακες: Το νέο success story της κυβέρνησης; Τα επιστημονικά δεδομένα και οι υπερφίαλες εκτιμήσεις

γράφει η Χαρά Καφαντάρη * 

Η κυβέρνηση επανειλημμένα προσπαθεί να στήσει ένα μύθο, ένα success story σε σχέση με την έρευνα και εξόρυξη των υδρογονανθράκων.

Αναλώνεται σε συνεχείς προσπάθειες καλλιέργειας μύθων και ιστοριών για θησαυρούς και πακτωλούς

κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, τροφοδοτώντας και αναζωπυρώνοντας τις συζητήσεις με διαρροές απόρρητων εκθέσεων, υπερφίαλες εκτιμήσεις, που πολλές στερούνται επιστημονικού ερείσματος, ενώ γίνεται ουσιαστικά μια προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης από τα μνημόνια και το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας.

Μέσα στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική Βουλή κύρωσε, μετά από άκρως αντιδημοκρατικές διαδικασίες, χωρίς δηλαδή να έχει προηγηθεί ουσιαστική διαβούλευση και συζήτηση, τις συμβάσεις «ανοικτής πόρτας», για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων σε τρεις περιοχές της Δ. Ελλάδας (Κατάκολο, Πατραϊκός και Ιωάννινα). Τώρα, δε, «τρέχει» προκήρυξη για άλλα 23 οικόπεδα, θαλάσσια και χερσαία.

Δεν σταματά όμως εδώ. Ενώ υποχρηματοδοτούνται τα πανεπιστήμια και η έρευνα στη χώρα μας και είναι υπό απόλυση οι διοικητικοί υπάλληλοι των πανεπιστημίων, η κυβέρνηση διασπαθίζει τα όποια μελλούμενα έσοδα από τις εξορύξεις, εξαγγέλλοντας νέα πανεπιστημιακά τμήματα, και αφήνει την ενίσχυση των ασφαλιστικών ταμείων να γίνει μέσω του «ταμείου γενεών», που θεσμοθέτησε με σχετικό νόμο πέρυσι το καλοκαίρι, έπειτα από μια δεκαετία.

Ο αρμόδιος υπουργός, υπερβάλλοντας εαυτόν, μιλά για πατριωτικό καθήκον. Αλλά πατριωτικό καθήκον σήμερα είναι η άμεση αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, η διασφάλιση και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και όχι οι υποσχέσεις για έσοδα που θα έρθουν, αν έρθουν, ύστερα από πολλά χρόνια.

Για παράδειγμα, η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), που συντάχθηκε το 2011 και δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2012, βάσει της οποίας κυρώθηκαν και οι εν λόγω συμβάσεις, δεν έχει επικαιροποιηθεί με βάση την τεχνολογική εξέλιξη, η οποία έχει προχωρήσει σημαντικά μέχρι σήμερα.

Σοβαρό ζήτημα είναι επίσης η έλλειψη περιβαλλοντικών όρων, που προβλέπονται από την Οδηγία 30/2013, την οποία η χώρα μας δεν έχει ακόμη ενσωματώσει, ενώ δεν έχει προχωρήσει στην κύρωση του Πρωτοκόλλου της Βαρκελώνης, που υπογράφηκε το 1994 και αφορά την προστασία της Μεσογείου από τη ρύπανση και από τις εξορύξεις στην υφαλοκρηπίδα.

Παρόμοια, δεν πρέπει να παραβλέπουμε επίσης ότι οι εξορύξεις πετρελαίου και υδρογονανθράκων είναι από εκείνες τις διαδικασίες που επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο την κλιματική αλλαγή, στον τομέα των ανθρωπογενών παρεμβάσεων.

Ένα μεγάλο θέμα επίσης είναι και η φορολογία. Είναι, όμως, καθοριστικό το ότι έχουμε «εξασφαλίσει» από τις χαμηλότερες φορολογίες. Οταν ακόμη και η Συρία έχει γύρω στο 28,5%, η Αλγερία 38,5%, εμείς «εξασφαλίσαμε» 20% συν 5% για τις τοπικές κοινωνίες.

Δεν είμαστε αντίθετοι ως ΣΥΡΙΖΑ στην έρευνα και στην αξιοποίηση του ορυκτού μας πλούτου. Είμαστε αντίθετοι στα «success stories», τα οποία πάνε αυτή τη στιγμή να δημιουργηθούν, όταν θα ξέρουμε όντως εάν υπάρχουν εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα τουλάχιστον έπειτα από οκτώ χρόνια.

Μακρύς ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί, με λεπτομερείς γεωλογικές και γεωχημικές έρευνες, μέχρις ότου έρθει η εποχή να στηθούν τα ερευνητικά γεωτρύπανα.

Η βεβαιότητα επιτυγχάνεται από τη στιγμή που έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες και γίνονται γνωστά όλα τα φυσικοχημικά και γεωλογικά στοιχεία. Εάν όλα τα στοιχεία είναι γνωστά, τότε σε συνδυασμό με την εκτίμηση του κόστους ανόρυξης, του κόστους μεταφοράς και των τρεχουσών τιμών οδηγούν στην εκμεταλλευσιμότητα ή όχι μιας συγκέντρωσης υδρογονανθράκων.

Μέσα στο πλαίσιο ενός σύγχρονου ενεργειακού σχεδιασμού και των στρατηγικών επιλογών σταδιακής απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, θα μπορούσε να προχωρήσει η αξιοποίησή τους, πάντα βέβαια ύστερα από ουσιαστικό, δημοκρατικό διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες και χωρίς να εμπλέκεται με λαϊκισμούς σχετικά με την αποπληρωμή του χρέους και τη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων.

Βέβαια, με την εν λόγω κυβέρνηση δεν υπάρχει προστασία του δημόσιου συμφέροντος, προστασία του περιβάλλοντος και των τοπικών κοινωνιών. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με μια άλλη κυβέρνηση, μια κυβέρνηση με πυρήνα τον ΣΥΡΙΖΑ και τους συμμάχους του.

Μοντέλο αναπτυξιακό της χώρας δεν είναι το μοντέλο των εξορύξεων υδρογονανθράκων.

Μοντέλο αναπτυξιακό της χώρας είναι, πρώτα απ’ όλα, η ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον, με σεβασμό στα οικοσυστήματα, είναι η ανάπτυξη με νέες ενεργειακές τεχνολογίες, η αξιοποίηση ουσιαστικά των πλεονεκτημάτων της χώρας μας, των ΑΠΕ και η αλλαγή του ενεργειακού μείγματος.

* γεωλόγος, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Β’ Αθήνας

Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα Ελευθεροτυπία (29/10/2014)